Dyrektywa Omnibus, towarowa i cyfrowa wprowadzają na polski rynek e – commerce sporo nowości i obowiązków ze strony sprzedawców oferujących swoje towary on-line. Implementacja trzech dyrektyw unijnych do polskiego porządku prawnego trwała trochę dłużej niż oczekiwała tego Unia Europejska, ale od 1 stycznia 2023 r. również w Polsce obowiązują nowe zasady oznaczania produktów, informowania o ich przeznaczeniu, cenie, opiniach na ich temat czy ulepszania jakości kontaktu ze sprzedawcą i przede wszystkim składania reklamacji – tutaj zmienia się najwięcej.
Jak się łatwo domyślić nowe zasady wprowadzone przez zaimplementowane dyrektywy chronią czy rozszerzają ochronę konsumenta jako słabszej strony stosunku prawnego, wykreowanego poprzez zakup towarów w sieci. Z okazji światowego dnia konsumenta, który przypadł 15 marca, warto przybliżyć najważniejsze zmiany i podkreślić konieczność zaktualizowania czy to regulaminów, czy to obowiązków informacyjnych w zakresie oferowanych towarów w witrynach e-sklepów, bowiem jest to obowiązek każdego sprzedawcy. Dobrze więc mieć to na względzie i dostosować swój biznes do aktualnych standardów, tak prawnych, jak rynkowych.
Cytując Prezesa UOKiK, Pana Tomasza Chróstnego: „Niezwykle ważne jest, aby konsumenci byli świadomi swoich praw i umieli je egzekwować. Ten rok zaczęliśmy dużymi zmianami przepisów. Ich celem jest jeszcze lepsza ochrona konsumentów, także w świecie cyfrowym, w którym coraz częściej zawieramy transakcje.” To dlatego m.in. Urząd uruchomił nową platformę konsumencką z poradami i najnowszymi przepisami, żeby konsumentom łatwiej było zrozumieć i dochodzić swoich praw, a poza tym wspiera implementację dyrektyw do polskiego porządku prawnego również w praktycznym aspekcie – egzekwując wprowadzenie zmian wśród sprzedawców on-line.
W niniejszym artykule skupiamy się na stopniu realizacji implementowania pierwszej z dyrektyw, czyli Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r., zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta, zwanej potocznie dyrektywą Omnibus.
W kolejnych artykułach omówimy postępy i meandry implementacji dyrektyw towarowej i cyfrowej. Zapraszamy do lektury naszego nowego cyklu!
Dyrektywa Omnibus weszła w życie 1 stycznia 2023 roku, przepisy obowiązują od dnia ich wprowadzenia, bez okresu przejściowego, czyli tzw. karencji. Dla właścicieli e-biznesów ta unijna dyrektywa ma kluczowe znaczenie, bo w jej przypadku zmiany nie będą dotyczyć wyłącznie regulaminu sklepu internetowego, ale w określonych przypadkach również funkcjonowania sklepu. Od 2023 roku w sklepie internetowym sprzedawca ma obowiązek:
- pokazywać najniższą cenę produktu z ostatnich 30 dni przed promocją w przypadku przedmiotów oznaczonych promocją,
- informować klientów o tym, w jaki sposób zbiera i weryfikuje widoczne na stronie sklepu opinie o produktach,
- udostępnić użytkownikom numer telefonu, pod którym mogą uzyskać w e - sklepie pomoc,
- zaktualizować regulamin sklepu internetowego zgodnie z nowymi przepisami.
Celem dyrektywy Omnibus jest m.in. zapobieganie fikcyjnym obniżkom. Dyrektywa Omnibus wprowadziła też zmiany w sposobie pozyskiwania i wykorzystywania opinii klientów sklepu internetowego. Jeśli sprzedawca zbiera i udostępnia opinie kupujących o produktach dostępnych w e - sklepie, nowe przepisy zobowiązują do wskazania czy – a jeśli tak, to w jaki sposób – sprzedawca dba, by publikowane opinie pochodziły od konsumentów, którzy rzeczywiście używali danego produktu lub go kupili. W towarzystwie więc opinii publikowanych na temat produktów na stronach sklepu internetowego powinno się znaleźć klarowne oświadczenie sprzedawcy w tym względzie.
Poza tym, obowiązkowo od 1 stycznia 2023 r. należało wyświetlać na stronie internetowej sklepu oraz w regulaminie, obok adresu siedziby i adresu e – mail sprzedawcy, numer telefonu, pod który można zadzwonić w ramach zapewnienia szybszego i efektywniejszego kontaktu pomiędzy kupującymi a sprzedawcą.
W zakresie produktów cyfrowych, dyrektywa wprowadza zasadę, że kupujący traci ustawowe prawo odstąpienia od umowy w momencie dostarczenia treści, pod warunkiemwarunkiem, że:
- kupujący został poinformowany przed rozpoczęciem świadczenia, że po jego spełnieniu przez przedsiębiorcę utraci prawo do odstąpienia od umowy i przyjął to do wiadomości, a dodatkowo:
- przedsiębiorca przekazał konsumentowi potwierdzenie otrzymania zgody na dostarczenie treści cyfrowych przed upływem terminu na odstąpienie od umowy w okolicznościach powodujących utratę prawa do odstąpienia od umowy.
Trzeba zwrócić przy tym uwagę, że wymagane są nie tylko zgoda i przyjęcie wymienionych konsekwencji do wiadomości, ale również przekazanie konsumentowi (a także przedsiębiorcy uprzywilejowanemu) potwierdzenia otrzymania zgody na dostarczenie treści cyfrowych.
W konsekwencji przeprowadzonej pokrótce analizie stanu implementacji nowych standardów na rynku sprzedaży on-line trzeba stwierdzić, że wciąż nie wszyscy sprzedawcy zastosowali się do nowych zasad i zmian, a warto, gdyż wraz z wprowadzeniem do porządku prawnego zasad wynikających z wdrożenia dyrektywy Omnibus, wprowadzono też nowe kary pieniężne, związane z niespełnieniem ich.
Przykładowo, za brak odpowiedniej informacji o najniższej cenie przy wprowadzeniu obniżki w sklepie Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej będzie nakładać karę pieniężną do wysokości 20 000 zł. W przypadku braku wykonania wskazanych obowiązków co najmniej trzykrotnie w okresie 12 miesięcy, licząc od dnia stwierdzenia naruszenia tych obowiązków po raz pierwszy, kara może wynosić nawet 40 000 zł. Jeżeli zaś sprzedawca nie podejmie żadnych uzasadnionych ani proporcjonalnych kroków, by się upewnić o tym, że zamieszczone na stronie sklepu opinie o produktach pochodzą od osób, które nabyły lub używały danego produktu, grozi mu w ramach nieuczciwej praktyki rynkowej kara pieniężna w wysokości nie większej niż 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary. Taka sama kara będzie grozić za zamieszczanie lub zlecanie zamieszczania innej osobie nieprawdziwych opinii lub rekomendacji konsumentów albo zniekształcanie opinii lub rekomendacji w celu promowania produktów. W tym przypadku organem wymierzającym karę będzie Prezes UOKiK.
Zatem wraz ze zbliżającym się końcem pierwszego kwartału 2023 r. warto przeanalizować i potwierdzić stan wprowadzenia nowych zasad do realiów prowadzenia biznesu online, zarówno wspierając ochronę konsumentów, jak i dla uniknięcia dotkliwych kar.
Autor: adw. Anna Lach, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy
