W dzisiejszym artykule cyklu nowych obowiązków sprzedawców branży e – commerce będziemy omawiać stan implementacji oraz największe zmiany, jakie na polskim rynku wprowadziła implementacja dyrektywy towarowej, która obok dyrektywy cyfrowej i omówionej w poprzednim artykule dyrektywy Omnibus, tworzy trzon nowych porządków na linii sprzedawca – konsument i wprowadza szereg nowych obowiązków, szczególnie informacyjnych, dla podmiotów sprzedających on – line w Polsce i na terenie Unii Europejskiej.
Dyrektywa towarowa, czyli Dyrektywa Parlamentu Europejskiego I Rady (UE) 2019/771 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie niektórych aspektów umów sprzedaży towarów, zmieniająca rozporządzenie (UE) 2017/2394 oraz dyrektywę 2009/22/WE i uchylająca dyrektywę 1999/44/WE, weszła w życie z dniem 1 stycznia 2023 r., Prezydent RP w dniu 4 listopada 2022 r. podpisał nowelizację ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta, która w swym znowelizowanym, obowiązującym od 1 stycznia br. brzmieniu, wprowadza do polskiego porządku prawnego zmiany zainicjowane przez 3 dyrektywy, o których mowa w poprzednim akapicie.
Ustanowienie dyrektywy towarowej w myśl zasad, którymi kierowała się UE miało na celu unowocześnienie i ujednolicenie zasad obrotu konsumenckiego.
Zgodnie z brzmieniem samej dyrektywy: „Celem niniejszej dyrektywy jest przyczynianie się do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego i zapewnianie przy tym wysokiego poziomu ochrony konsumentów poprzez ustanowienie wspólnych przepisów dotyczących niektórych wymagań w odniesieniu do umów sprzedaży zawartych między sprzedawcą i konsumentem, w szczególności przepisów dotyczących zgodności towarów z umową, środków ochrony prawnej przysługujących w przypadku braku takiej zgodności, sposobów korzystania z tych środków, a także gwarancji handlowych.”
Jedną z głównych zmian w zakresie dyrektywy towarowej jest wprowadzenie nowego rozdziału do ustawy o prawach konsumenta dotyczącego reklamacji konsumenckiej.
Oznacza to, że jeśli złożymy reklamację jako konsument czy przedsiębiorca na prawach konsumenta, to zastosowanie będzie miała właśnie ustawa o prawach konsumenta, a nie kodeks cywilny – jakkolwiek przepisy dotyczące rękojmi za wady wynikające z kodeksu cywilnego nadal będą mieć zastosowanie przy sprzedaży w relacjach podwójnie profesjonalnych, czyli B2B.
Dyrektywa towarowa wprowadza więc nowe zasady reklamacji. Dla każdego sprzedawcy powinna być to więc kluczowa wiedza. Sprzedawcy też będą zobowiązani dostosować swoje regulaminy sklepów w zakresie reklamacji do nowych przepisów ustawy o prawach konsumenta, znowelizowanej o zaimplementowane dyrektywy.
Przede wszystkim po implementacji dyrektywy zwiększy się zakres odpowiedzialności sprzedawcy w kwestii zgodności towaru z umową. W przypadku, jeśli dostarczony przez sprzedawcę towar nie będzie spełniał choćby jednego z kryteriów – kupujący będzie mógł skorzystać z uprawnień wynikających z rękojmi konsumenckiej.
Do oceny zgodności towaru z umową należą teraz m.in.:
- opis towaru, jego rodzaj, jakość, kompletność i funkcjonalność, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi również kompatybilność, interoperacyjność i dostępność aktualizacji
- przydatność towaru do szczególnego celu
- przeznaczenie danego towaru do celów, do których zazwyczaj się go używa
- ilość, cechy oraz bezpieczeństwo danego towaru, a w zakresie towarów z elementami cyfrowymi również - funkcjonalność i kompatybilność
- dostarczenie towaru z akcesoriami i instrukcjami
- zgodność towaru z próbką lub wzorem wcześniej udostępnionym przez sprzedawcę.
Z powyższych informacji wynika więc przede wszystkim, że unijne ustawodawstwo zmierza do zwiększenia odpowiedzialności sprzedawcy za sprzedawane towary, uszczelnienie tej odpowiedzialności i wyposażenie konsumenta w szerszy wachlarz uprawnień reklamacyjnych – ale też nową hierarchię uprawnień reklamacyjnych, w przypadku uznania złożonej reklamacji.
Kolejnym ciekawym aspektem dyrektywy towarowej jest fakt, że nie stosuje się jej do umów o dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych. Stosuje się ją jednak do treści cyfrowych lub usług cyfrowych zawartych w towarach lub wzajemnie z nimi połączonych, które są dostarczane wraz z towarami na podstawie umowy sprzedaży, niezależnie od tego, czy takie treści cyfrowe lub usługa cyfrowa są dostarczane przez sprzedawcę lub przez osobę trzecią. W przypadku wątpliwości, czy dostarczanie treści cyfrowych lub usługi cyfrowej zawartych w towarach lub wzajemnie z nimi połączonych stanowi część umowy sprzedaży, uznaje się, że treści cyfrowe lub usługa cyfrowa objęte są umową sprzedaży.
Do kategorii towarów z elementami cyfrowymi zaliczyć można zatem: inteligentne sprzęty AGD i RTV takie jak pralki, lodówki dopasowujące temperaturę chłodzenia lub program do aktualnej zawartości lub zwyczajów użytkowników, roboty odkurzające, multicooker (urządzenie, które przygotuje każdą potrawę), piekarniki czy telewizory wyposażone w AI, czyli sztuczną inteligencję (ang. artificial intelligence). Towarami z elementami cyfrowymi będą również takie urządzenia jak smartfony czy tablety.
Autor: adw. Anna Lach, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy
