Unia Europejska pracuje nad projektem dyrektywy przewidującej, że wniosku o ogłoszenie upadłości mikroprzedsiębiorcy nie będzie można oddalić w sytuacji, gdy dłużnika nie będzie stać na koszty postępowania.
Dyrektywa Insolvency III, nad którą trwają obecnie prace, przewiduje, że uproszczone postępowania likwidacyjne dotyczyć będą mikroprzedsiębiorców (zatrudniających do 10 pracowników i z obrotami do 2 mln euro rocznie) i pozostawia państwom członkowskim UE możliwość objęcia tego rodzaju postępowaniem małych i średnich firm. Za niewypłacalne będzie uznawane mikroprzedsiębiorstwo, które nie jest w stanie spłacać swoich długów w terminie wymagalności i to państwa członkowskie UE będą same określać warunki, od których zależy uznanie, że dłużnik spełnia wymogi.
W prawie polskim definicja niewypłacalności podana została przez ustawodawcę w art. 11 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. prawo upadłościowe. Definicja niewypłacalności płynnościowej nie będzie musiała więc ulec istotnej zmianie. Stanowi bowiem, że dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. omniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza trzy miesiące. Dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
Uproszczone postępowanie to odpowiedź na liczne przypadki, kiedy nie ogłasza się upadłości, ponieważ majątek firmy nie wystarcza nawet na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego. Przyczyn tego stanu rzeczy może być wiele - np. zbyt późne złożenie wniosku upadłościowego czy wysokie koszty. Sytuacje takie się mnożą, a z całą pewnością nie są one pożądane w obrocie gospodarczym i wpływają negatywnie na rynek. Skutkuje to istnieniem w obrocie martwych podmiotów, których nie stać ani na prowadzenie działalności, ani na spłatę długów, ani na ogłoszenie upadłości.
Należy podkreślić, iż obecnie obowiązuje instytucja wykreślenia spółki z rejestru przedsiębiorców przez sąd rejestrowy bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego, lecz jest ona jednak mało efektywna w praktyce.
Autor: r. pr. Aleksandra Diskau, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy
