Przeprowadzenie postępowania restrukturyzacyjnego często jest ostatnią szansą na złapanie oddechu i wyjście z kryzysu finansowego przez przedsiębiorcę przy jednoczesnym zachowaniu praw i zaufania wierzycieli. Nie każdy przestój w płatności zobowiązań oznacza trwałą niewypłacalność firmy. Niewątpliwą zaletą restrukturyzacji przy przejściowym braku rentowności przedsiębiorcy jest zawieszenie trwających egzekucji oraz brak możliwości wszczęcia nowych wobec wierzytelności objętych układem.
Projektowana nowelizacja Prawa restrukturyzacyjnego i upadłościowego podyktowana obowiązkiem dostosowania krajowych przepisów do regulacji europejskich, ma na celu odpowiednio wczesne zapobieganie sytuacjom kryzysowym przedsiębiorców, wzmocnienie skuteczności mechanizmów postępowania restrukturyzacyjnego oraz wsparcie podejmowania działalności gospodarczej przy przejściowych problemach.
Nowelizacja przewiduje możliwość otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego wyodrębnionego w ramach restrukturyzacji zapobiegawczej przez niewypłacalnego lub zagrożonego niewypłacalnością przedsiębiorcę, które będzie mogło prowadzić do całkowitego umorzenia długów.
Najważniejszymi projektowanymi zmianami w postępowaniu restrukturyzacyjnym są:
Określenie ram restrukturyzacji zapobiegawczej (tj. postępowania o zatwierdzeniu układu, przyspieszonego postępowania układowego oraz postępowania układowego), które może być prowadzone wobec dłużnika niewypłacalnego lub zagrożonego niewypłacalnością. Następuje wyłączenie postępowania sanacyjnego poza postępowanie restrukturyzacyjne, co sprawi że pozostanie ono poza zakresem implementowanej dyrektywy, zatem będzie mogło być prowadzone tylko wobec dłużnika niewypłacalnego.
Wprowadzenie testu zaspokojenia, polegającego na przygotowaniu przez Zarządcę lub Nadzorcę wyceny na wypadek realizacji planu restrukturyzacyjnego, sprzedaży przedsiębiorstwa w postępowaniu upadłościowym oraz sprzedaży poszczególnych składników przedsiębiorstwa. Test zaspokojenia ma ułatwić podjęcie decyzji wierzycielom głosującym za lub przeciw układowi, a także rozwiązać pojawiające się spory związane z samym etapem dokonywania wyceny majątku dłużnika. W przypadku zgłoszenia zastrzeżeń wierzycieli Sąd może skorzystać z opinii eksperckiej przygotowanej przez podmiot niezależny.
Uregulowanie wstrzymania indywidualnych czynności egzekucyjnych (na wniosek) na okres 4 miesięcy od otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego z zakresu restrukturyzacji zapobiegawczej oraz wprowadzenie instytucji umożliwiającej przedłużenie przez Sąd tego okresu na nieprzekraczający łącznie czas 12 miesięcy.
Możliwość zatwierdzenia układu przez Sąd wbrew sprzeciwowi wierzycieli. Po nowelizacji Sąd będzie mógł zatwierdzić układ na wniosek dłużnika lub za jego zgodą. Jeśli większość grup wierzycieli głosowała za układem, w tym co najmniej jedna grupa wierzycieli o wyższym stopniu uprzywilejowania lub wierzycieli zabezpieczonych rzeczowo, a na wypadek niespełnienia powyższego warunku jeżeli za układem głosowała grupa wierzycieli, która otrzymałaby częściowe zaspokojenie w postępowaniu upadłościowym.
Zapewnienie ochrony finansowania dłużnika uwzględnionego w planie restrukturyzacji poprzez zagwarantowanie, że nie będzie mogło być uznane za bezskuteczne w stosunku do masy upadłości w przypadku upadłości dłużnika, jeżeli zostało udzielone za zgodą rady wierzycieli lub sędziego-komisarza.
Zapewnienie ochrony zawartym umowom oraz przeprowadzonym operacjom finansowym, które były racjonalne i niezwłocznie konieczne do negocjowania planu restrukturyzacji poprzez zagwarantowanie, że nie będą one mogły zostać uznane za bezskuteczne, nieważne lub niepodlegające wykonaniu z tego powodu, że dokonano ich ze szkodą dla ogółu wierzycieli.
Aktualnie proces legislacyjny zmiany ustawy związany z implementacją do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1023 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ram restrukturyzacji zapobiegawczej, umorzenia długów i zakazów prowadzenia działalności oraz w sprawie środków zwiększających skuteczność postępowań dotyczących restrukturyzacji, niewypłacalności i umorzenia długów, a także zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 tzw. dyrektywę drugiej szansy, znajduje się na etapie rządowym i projekt ustawy został przekazany do konsultacji publicznych.
Z tekstem projektu zmian do ustawy – Prawo restrukturyzacyjne oraz ustawy – Prawo upadłościowe oraz etapem procesu legislacyjnego można zapoznać się pod linkiem: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12361503/katalog/12891108#12891108
Na tym etapie zmiany w prawie restrukturyzacyjnym i upadłościowym należy ocenić pozytywnie, dążą przede wszystkim do zwiększenia skuteczności środków zapobiegawczych upadłości dłużnika oraz przyspieszeniu przebiegu postępowania restrukturyzacyjnego przy jednoczesnym poszanowaniu praw wierzycieli.
Nie ma jednego najlepszego postępowania restrukturyzacyjnego, wszystko zależy od indywidualnej sytuacji przedsiębiorcy. Zarząd musi monitorować na bieżąco finanse, tak aby odpowiednio wcześnie przewidzieć zagrożenie utraty płynności finansowej firmy. Konsultacje prawne oraz podjęcie decyzji o zastosowaniu prewencyjnych mechanizmów zapobiegawczych przewidzianych przez prawo, może okazać się najlepszym rozwiązaniem w przezwyciężeniu zaistniałych problemów przedsiębiorcy oraz wykazać należytą staranność, na wypadek próby pociągnięcia władz spółki do odpowiedzialności za nieprawidłowe działanie.
Autor: adw. Patrycja Słapek, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy
