Interfejs to pojęcie używane w informatyce, które odnosi się do sposobu, w jaki użytkownicy komunikują się z systemem komputerowym lub urządzeniem elektronicznym. W istocie stanowi on punkt styku między człowiekiem a maszyną, umożliwiając użytkownikowi wprowadzanie poleceń i otrzymywanie informacji w sposób zrozumiały i intuicyjny.
Interfejsy mogą przybrać różne formy, w zależności od rodzaju urządzenia i jego przeznaczenia.
Najpopularniejsze rodzaje interfejsów to przede wszystkim interfejsy użytkownika, które obejmują elementy, które widzi użytkownik i za pomocą których może korzystać z programu komputerowego. Może to być na przykład interfejs graficzny, który wykorzystuje takie elementy, jak przyciski, pola tekstowe, menu, czy okna dialogowe, lub interfejs wiersza poleceń, który umożliwia wprowadzanie komend za pomocą tekstu. Natomiast interfejs programistyczny aplikacji (API) stanowi zestaw reguł i protokołów, które z kolei programistom umożliwiają korzystanie z funkcji i usług udostępnianych przez daną aplikację lub system. API definiuje sposób, w jaki programy mogą komunikować się miedzy sobą i wykorzystywać funkcje udostępniane przez oprogramowanie. Interfejs sieciowy z kolei to punkt styku między urządzeniem lub systemem a siecią komputerową.
Czy zatem taki graficzny interfejs użytkownika programu komputerowego stanowi formę wyrażenia tego programu podlagającą ochronie przyznanej przez prawo autorskie programom komputerowym. Jak zakwalifikować prawnie bardziej przyjazne użytkownikowi korzystanie z programu, przykładowo za pomocą ikon lub symboli?
Co do zasady każda forma wyrażenia programu komputerowego musi być chroniona od chwili, gdy jej odtworzenie prowadziłoby do odtworzenia samego programu, pozwalając w ten sposób komputerowi na wypełnienie jego funkcji. Zgodnie z motywami dziesiątym i jedenastym dyrektywy 91/250 interfejsy są częściami programu komputerowego umożliwiającymi wzajemne połączenie i interakcję wszystkich elementów oprogramowania i sprzętu komputerowego z innym oprogramowaniem i sprzętem, jak również z użytkownikami, tak aby stały się one w pełni funkcjonalne. W szczególności graficzny interfejs użytkownika jest interfejsem interakcji, pozwalającym na komunikację pomiędzy programem komputerowym a użytkownikiem. W związku z tym graficzny interfejs użytkownika nie pozwala na powielanie tego programu komputerowego, lecz stanowi po prostu element tego programu, za pomocą którego użytkownicy wykorzystują właściwości omawianego programu.
TSUE orzekł, iż graficzny interfejs użytkownika nie stanowi formy wyrażenia programu komputerowego w rozumieniu art. 1 ust. 2 dyrektywy 91/250 w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych i nie może korzystać z ochrony przyznanej w prawie autorskim programom komputerowym na podstawie tej dyrektywy.
Podkreślił przy tym, że taki interfejs może podlegać ochronie przewidzianej w prawie autorskim ochrony jako utwór, zgodnie z dyrektywą 2001/29 w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym, jeżeli stanowi wyraz twórczości intelektualnej swego autora i zostanie uznany za utwór. Zadaniem sądu krajowego jest zatem ustalenie, czy tak jest, biorąc pod uwagę w szczególności swoisty układ bądź konfigurację wszystkich elementów składowych będących częścią graficznego interfejsu użytkownika, w celu ustalenia tych, które spełniają kryterium oryginalności. W tym zakresie kryterium to nie będzie spełnione przez elementy składowe graficznego interfejsu użytkownika cechujące się wyłącznie ich funkcją techniczną.
Autor: r. pr. Anna Zabielska, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy
