Due diligence stanowi doskonałe narzędzie do kompleksowej oceny kondycji danego przedsiębiorstwa, które znacząco wpływa na jego wycenę. Podczas tego procesu, zewnętrzni specjaliści dokonują weryfikacji wszystkich aspektów działania firmy, przeprowadzając dogłębną analizę danych. Istotne znaczenie mają badania czynników prawnych, podatkowych, a także finansowych przedsiębiorstwa. W zależności od rodzaju działalności mogą pojawić się potrzeby badania innych, specyficznych dla danej branży aspektów. Najczęściej analizowane są kwestie technologiczne, komercyjne, operacyjne, własność intelektualna oraz nieruchomości.
Znaczenie prawidłowo przeprowadzonego procesu due diligence
Prawidłowo przeprowadzony proces due diligence pozwala zidentyfikować ryzyka, zagrożenia oraz szanse danego przedsięwzięcia, a także dokonać realnej wyceny przedsiębiorstwa, która może znacząco odbiegać od przedstawionej przez kontrahenta. Przeprowadzenie due diligence warto zlecić w przypadku połączenia spółek kapitałowych, sprzedaży przedsiębiorstwa, sprzedaży udziałów lub akcji, pozyskania inwestorów, wprowadzenia spółki na giełdę czy restrukturyzacji.
Należy jednak zaznaczyć, że zakres due diligence oraz analizowanych ryzyk będzie każdorazowo ustalany indywidualnie, w zależności od konkretnej inwestycji lub transakcji. Warto przy tym uwzględnić rodzaj prowadzonej działalności, otoczenie rynkowe, lokalizację czy cel inwestycji.
Mimo różnic w zakresie poszczególnych badań, można wskazać zbiór podstawowych i powszechnie stosowanych zasad: kompleksowość badania, obiektywizm, poufność i ochrona analizowanych danych, strukturalizacja i systematyczność badania, uzyskanie dostępu do wszystkich niezbędnych informacji w podmiocie poddanym badaniu, zaangażowanie i współpraca ekspertów z różnych dziedzin (w szczególności prawa, podatków i finansów), prawidłowa weryfikacja i dokumentowanie informacji, wniosków oraz rekomendacji.
Zasady i zakres prawnego due diligence
W ramach prawnego badania due diligence sprawdzeniu podlegają wszelkie stosunki prawne, w tym struktura korporacyjna, aktualna i przeszła struktura własności, struktura zatrudnienia pracowników, stosunki umowne z klientami i dostawcami, przestrzeganie wymogów ochrony danych osobowych, compliance, postępowania sądowe oraz prawa własności przemysłowej. Prawne due diligence polega na analizie i ocenie narażenia organizacji na ryzyko prawne, korporacyjne i regulacyjne.
Kluczowe aspekty podatkowego i finansowego due diligence
W ramach podatkowego badania due diligence analizowana jest aktualna sytuacja podatkowa oraz weryfikowana poprawność rozliczeń podatkowych prowadzonych przez przedsiębiorstwo. W przypadku finansowego due diligence dokonuje się oceny sytuacji finansowej i wyników finansowych firmy.
Cele i znaczenie procesu due diligence
Głównym celem przeprowadzenia due diligence jest zebranie wszechstronnych informacji niezbędnych do precyzyjnej wyceny wartości przedsiębiorstwa. Analiza ta ma kluczowe znaczenie przy kalkulacji ceny zakupu, ustalaniu warunków umowy sprzedaży, formułowaniu argumentów negocjacyjnych oraz ustalenia warunków i definicji umowy sprzedaży przedsiębiorstwa oraz opracowywaniu planu działania po transakcji. Due diligence zapewnia transparentny przegląd firmy, zmniejsza ryzyko ewentualnej odpowiedzialności członków zarządu nabywcy. Pozwala również na analizę ryzyk, które mogą pojawić się dopiero w przyszłości oraz ograniczenie strat związanych z inwestycją.
Warto zaznaczyć, że proces due diligence może się różnić w zależności od specyfiki podmiotu, takich jak branża, liczba zatrudnionych pracowników, sposób prowadzenia działalności czy kultura organizacyjna.
Autor: Radca Prawny Iga Bielecka, Kancelaria Prawna Chałas i Wspólnicy
